آکنه هورمونی (Hormonal Acne) نوعی از جوش است که بهدلیل نوسانات هورمونی بدن ایجاد میشود و معمولاً در دوران بلوغ بروز پیدا میکند. اما این نوع آکنه فقط مخصوص نوجوانی نیست و میتواند تا سالها بعد از بلوغ هم ادامهدار باشد. آکنه هورمونی بیشتر در خانمها دیده میشود.
طبق یک مطالعه در سال ۲۰۰۸، حدود ۵۰٪ از زنان بین ۲۰ تا ۲۹ سال و ۲۵٪ از زنان بین ۴۰ تا ۴۹ سال با جوشهای هورمونی دست و پنجه نرم میکنند.
علائم شایع آکنه هورمونی:
- جوشهایی اطراف فک و گونهها
- بروز سرسیاه، سرسفید یا کیستهای دردناک
- پوست چرب و براق
- التهاب و قرمزی
- حساس شدن پوست
اگر این نشانهها برایتان آشنا هستند، احتمال دارد با آکنه هورمونی مواجه باشید. در ادامه مقاله به روشهای مدیریت و درمان این نوع جوش میپردازیم.
علت آکنه هورمونی چیست؟
بیشتر جوشهای هورمونی زمانی ایجاد میشوند که غدد چربی پوست به هورمونهای آندروژن حساستر میشوند.
به گفتهی یک متخصص پوست، آندروژنها باعث بزرگ شدن غدد چربی و افزایش ترشح چربی (سبوم) در پوست میشوند.
همهی انسانها در بدن خود مقدار مشخصی آندروژن دارند و این میزان در دوران بلوغ افزایش مییابد.
اما برخی از زنان در تمام طول زندگی، بهطور طبیعی نسبت به آندروژنها حساس ترند و میزان حساسیت به هورمونها با افزایش سن تغییر میکند.
عوامل مربوط به سبک زندگی هم میتوانند این مشکل را تشدید کنند:
به گفته این دکتر متخصص، «استفاده از محصولات متعدد مراقبت از پوست میتواند پوست را تحریک کند و باعث قرمزی، التهاب و حتی فعالسازی زمینهی پنهان آکنه شود.»
چرا بزرگسالان دچار آکنه هورمونی میشوند؟
برخلاف تصور رایج، آکنه هورمونی فقط مختص نوجوانی نیست و بسیاری از بزرگسالان نیز درگیر آن میشوند.
طبق یک مطالعه در سال ۲۰۲۰، رایجترین دلایل بروز آکنه هورمونی در زنان بزرگسال عبارتاند از:
- تغییرات هورمونی پیش از قاعدگی
- رژیم غذایی ناسالم
- کمخوابی یا بیخوابی
- استفاده از لوازم آرایشی
- استرس
این عوامل میتوانند منجر به افزایش چربی پوست، تحریک فولیکولهای مو و در نهایت بروز جوش و آکنه در نواحی حساس مثل فک، گونه و چانه شوند.
آیا آکنه هورمونی میتواند در هر سنی رخ دهد؟
اگر فکر میکردید آکنه فقط به دوران نوجوانی محدود میشود، باید بدانید که این تصور همیشه درست نیست.
بسیاری از افراد حتی در دهه ۳۰، ۴۰ یا بعد از آن هم با جوشهای هورمونی مواجه میشوند.
«هیچ سن مشخصی برای شروع یا پایان آکنه هورمونی وجود ندارد. هر زن تجربهای متفاوت دارد و نمیتوان پیشبینی کرد که چه زمانی آکنه ایجاد میشود یا متوقف میشود.»
در واقع، برخی از افراد ممکن است تا سالها پس از یائسگی نیز همچنان پوست چرب و مستعد آکنه داشته باشند.
با اینکه این موضوع ممکن است ناامیدکننده به نظر برسد، اما خبر خوب این است که راهکارهای مؤثری برای کنترل آکنه هورمونی در هر سنی وجود دارد.
چطور پوست هورمونی را کنترل کنیم؟
روشهایی برای کاهش و پیشگیری از جوشهای هورمونی
اگر به دنبال راهی برای مدیریت پوست هورمونی هستید، این نکات میتوانند کمککننده باشند:
روتین مراقبت از پوستتان را ساده کنید
اگر زمان زیادی را در اینستاگرام یا تیکتاک میگذرانید، احتمالاً روتینهای پیچیده مراقبتی با چندین محصول مختلف را دیدهاید.
به پیشنهاد متخصص پوست:
روتین خود را به سه مرحلهی ساده محدود کنید:
1. شویندهی ملایم
2. مرطوبکننده
3. ضدآفتاب مناسب پوست
فقط یک درمان را در هر دوره امتحان کنید
خبر خوب این است که محصولات درمان جوش هورمونی زیادی در بازار وجود دارد. بسیاری از آنها بدون نسخه قابل تهیه هستند.
اما این به این معنی نیست که باید همه را همزمان استفاده کنید.
«استفاده همزمان از چند درمان میتواند پوست را بیشازحد تحت فشار قرار دهد و نتیجه معکوس داشته باشد.»
به توصیه این متخصص پوست با یک گزینه ساده شروع کنید، مثلاً:
لوسیون سالیسیلیک اسید ۲ درصد، که در دسترس و نسبتاً غیرتحریککننده است.
این محصول را چند هفته استفاده کنید و تأثیرش را بررسی کنید.
سایر گزینههای درمانی که میتوانید در مراحل بعد در نظر بگیرید:
- بنزوئیل پروکساید
- آداپالن (ژل دیفرین)
- آزلائیک اسید
- بتا هیدروکسی اسید (BHA)
به متخصص پوست مراجعه کنید
گاهی مشکلات پوستی فراتر از چیزی هستند که بهتنهایی بتوانید از پسشان بربیایید.
«اگر وضعیت پوستتان واقعاً بر کیفیت زندگیتان تأثیر گذاشته، حتماً به متخصص پوست مراجعه کنید و یک برنامه درمانی دقیق دریافت کنید.»
امروزه درمانهای مؤثر زیادی برای آکنه وجود دارند و لازم نیست تنهایی با این مشکل مقابله کنید. یک متخصص پوست میتواند با توجه به نوع پوست شما، بهترین گزینهی درمانی را پیشنهاد دهد.
آیا میتوان آکنه هورمونی را بدون دارو درمان کرد؟
برخی تغییرات در سبک زندگی میتوانند به مدیریت آکنه هورمونی کمک کنند. برای مثال:
- کاهش مصرف قندهای تصفیهشده و الکل
- مدیریت استرس روزمره
- داشتن خواب کافی و عمیق
- شست و شوی منظم و صحیح صورت
این اقدامات میتوانند در کنترل جوش های هورمونی مؤثر باشند، اما همیشه کافی نیستند.
در بسیاری از موارد، بهویژه زمانی که با آکنههای مقاوم و مزمن مواجه هستیم، نیاز به درمانهای تخصصیتر وجود دارد؛ از جمله:
کرمهای موضعی تجویزی مانند رتینوئیدها
یا داروهایی مثل اسپیرونولاکتون که روی تنظیم هورمونها اثر دارند
پذیرش پوست هورمونی؛ قدمی مهم در مسیر آرامش
برای بسیاری از ما، پذیرفتن اینکه پوست هورمونی ممکن است همیشه همراهمان باشد، فرایندی دردناک اما واقعی است. درست است که میتوان اقداماتی برای کاهش جوشها انجام داد، اما واقعیت این است که آکنههای هورمونی ممکن است همیشه نیاز به مدیریت داشته باشند.
یاد گرفتن اینکه چگونه همزمان هم پوست هورمونیمان را مدیریت کنیم و هم آن را بپذیریم، شاید در نگاه اول متضاد به نظر برسد، اما در عمل میتواند احساس آرامش و رهایی به همراه داشته باشد.
پوست بینقص افسانه است، نه واقعیت
به گفتهی آنوپا روپر، مربی تصویر بدن، برای پذیرش پوست خودمان باید از انتظارِ داشتن پوستی بیعیب و نقص دست بکشیم.
او میگوید:
«وقتی در شبکههای اجتماعی میچرخیم و عکسهایی با پوستهای بینقص میبینیم، ممکن است حس کنیم که ما بهاندازه کافی خوب نیستیم. اما بسیاری از این تصاویر با فیلتر و ویرایش ساخته شدهاند. فراتر از آن، ما همهمون زیبا و منحصربهفرد هستیم، درست همانطور که هستیم.»
چطور رابطهی بهتری با پوستمان بسازیم؟
برای رسیدن به احساس بهتر نسبت به پوست، روپر چند پیشنهاد ساده اما مؤثر دارد:
صفحههایی را دنبال کنید که پوست واقعی و شبیه پوست شما را نشان میدهند؛ تصاویری که واقعگرایانه و بدون فیلتر هستند، باعث میشوند احساس بهتری نسبت به پوست خود پیدا کنید.
روی بخشهایی از ظاهرتان که دوست دارید تمرکز کنید.
او میپرسد:
«چه چیزی را در ظاهر خودتان دوست دارید؟ موهای فر شما؟ ککومکهای روی بینیتان؟ فرم بدنتان؟ هر چیزی که هست، روی همان تمرکز کنید.»
جمعبندی: پوست هورمونی در هر سنی طبیعی است
داشتن پوست هورمونی در دهههای ۲۰، ۳۰ سالگی و حتی بعد از آن بسیار رایجتر از چیزی است که اغلب تصور میکنیم.
خبر خوب این است که راههای زیادی برای مدیریت این نوع پوست وجود دارد.
چه با استفاده از درمانهای تخصصی برای آکنه و چه با تمرین پذیرش و مهربانی با خود، میتوان در هر سنی احساس خوبی نسبت به پوست خود داشت و با آن در صلح بود.